Tính Thống Nhất Về Chủ Đề Của Văn Bản, Soạn Bài (Hay Nhất)

Câu hỏi 1. Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc nào trong thời thơ ấu của mình ? Sự hồi tưởng ấy gợi lên ấn tượng gì trong lòng tác giả ?

Gợi ý

– Tác giả nhớ lại những kỉ niệm sâu sắc và trong sáng về buổi tựu trường đầu tiên trong đời. Đó là cảnh vật, tâm trạng cảm xúc của tác giả trên đường theo mẹ đến trường, khi ở trường, xếp hàng được gọi tên vào lớp và khi ngồi trong lớp học bài học đầu tiên.

Đang xem: Tính thống nhất về chủ đề của văn bản

– Cảm xúc náo nức của tác giả khi nhớ lại buổi đầu tiên đi học của mình. Trong lòng tác giả như đang sống lại những tình cảm, tâm trạng tuổi ấu thơ của mình: tâm trạng hồi hộp, cảm thấy như mình lớn hẳn lên, cảm giác bỡ ngỡ vừa quen vừa lạ, đôi lúc sợ sệt, rụt rè.

Câu hỏi 2. Nội dung trả lời các câu hỏi trên chính là chủ đề của văn bản Tôi di học. Hãy phát biểu chủ đề của văn bản này.

Gợi ỷ

Có thể phát biểu chủ đề của văn bản Tôi đi học như sau: Câu chuyện kể lại kỉ niệm său sắc vể buổi đáu tiên đi học của mình, qua đó bộc lộ ấn tượng về những cảm xúc, tình cảm trong sáng, hồn nhiên của tuổi ấu thơ.

Câu hỏi 3. Từ các nhận thức trên, em hãy cho biết : Chủ đề của văn bản là gì?

Gợi ý

Chủ đề là đối tượng và vấn đề chính mà văn bản biểu đạt.

II. Tính thống nhất vế chủ đề cùa văn bản

Câu hỏi 1. Căn cứ vào đâu mà em biết văn bản Tôi di học nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đẩu tiên ? (Chú ý nhan đề, các từ ngữ và các câu trong vãn bản viết về những kỉ niệm buổi tựu trường đầu tiên.)

Gợi ý

Những căn cứ để biết rằng văn bản Tôi đi học nói lên những kỉ niệm của tác giả về buổi tựu trường đầu tiên :

– Nhan đề văn bản : Tôi đi học.

– Từ ngữ trong vãn bủn : đại từ “tôi” lập đi lặp lại nhiều lần và các từ ngữ biểu thị ý nghĩa đi học : tựu trường, lần dầu tiên đến trường, phấn, bảng, bàn ghế, sắp hàng, lớp, ông đốc trường, thầy, học trò, sách, vở… 

– Các câu nhắc đến ki niệm về buổi tựu trường đầu tiên :

+ Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những dúm mây hàng hạc, lồng tôi lại náo nức những kỉ niệm mơn mơn của huổi tửu trường.

+ Tói quên thó nào dược những cảm giác trong sáng ấy nãy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa hầu trời quang đãng.

+ Hai quyển vở mới dang ở trên tay tôi dã hắt dầu thấy nặng.

+ Hôm nay tôi đi học.

Câu hỏi 2. Văn bản Tôi di học tập trung hồi tưởng lại tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” trong buổi tựu trường đầu tiên.

a) Hãy tìm các từ ngĩr chứng tỏ tâm trạng đó in sùu trong lòng nhân vật “tôi” suốt cuộc đòi.

b) Tim các từ ngữ, các chi tiết nêu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đi đến trường, khi cùng các bạn đi vào lớp. (Chú ý phân tích những cảm giác khác biệt về cùng một sự vật, sự việc trước và trong buổi tim trường đầu tiên.)

Gợi ý

a) Những từ ngữ chứng tỏ tâm trạng hồi hộp, cảm giác bỡ ngỡ của buổi tựu trường đầu tiên in sâu trong lòng nhân vật “tôi” suốt cuộc đời : náo nức, mơn man, những cảm giác trong sáng ấy, tưng hử/ig rộn rã…

b) Những từ ngữ, các chi tiết nèu bật cảm giác mới lạ xen lẫn bỡ ngỡ của nhân vật “tôi” khi cùng mẹ đi đến trường, khi cùng các bạn đi vào lớp:

+ Từ ngữ : trang trọng, dítlig dan, lo sợ vẩn vơ, hỡ ngỡ, ngập ngừng e sợ, rụt rè, chơ vơ, vụng về lúng túng, run run, như thấy quả tim tôi ngừng đập, giật mình và lúng rúng, nặng né một cách lạ, thấy xa mẹ…

+ Chi tiết: đánh rơi vở, con đường quen nhưng tự nhiên lại thấy lạ, cảm nhận thấy neôi trường khác trước, khóc nức nở khi nghe ỏng đốc trường gọi tên, hình ành con chim non…

Câu hỏi 3. Từ việc phân tích trên, hãy cho biết : Thế nào là tính thống nhất về chủ đé của văn bản ? Làm thế nào để bảo đảm tính thống nhất đó ?

Gợi ý

Văn bản có tính thống nhất về chủ đề là văn bản tập trung biểu đạt đối tượng và vấn đề chính đã định, không xa rời hay lạc sang chủ đề khác. Khi viết hoặc hiểu một văn bản cần xác định chủ đề được thể hiện ở nhan đề, quan hệ giữa các phần của văn bản và các từ ngữ thường lặp đi lập lại, các câu thể hiện chủ đề.

PHẦN LUYỆN TẬP

Bài tập 1. Phân tích tính thống nhất về chủ đề của văn bản sau theo những yêu cầu bên dưới.

RỪNG CỌ QUÊ TÔI

Yêu cầu :

a) Hãy cho biết văn bản trên viết về đối tượng nào và về vấn đề gì. Các đoạn văn đã trình bày đối tượng và vấn đề theo một thứ tự nào ? Theo em, có thể thay đổi trật tự sắp xếp này được không ? Vì sao ?

b) Nêu chủ đế của văn bản trên.

c) Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn vãn bản, từ việc miêu tả rừng cọ đến cuộc sống của người dân. Hãy chứng minh điều đó.

d) Tìm các tìr ngữ, các củu tiêu biểu thể hiện chủ để của văn bản.

Gợi ý

a) Văn bản trên viết về đôi tượng rừng cọ quê tôi và về vấn đề : sự gắn bó giữa cuộc sống của người dàn sông Thao với rừng cọ quê mình.

Các đoạn văn đã trình bày dối tượng và vấn đề theo một thứ tự :

– Giới thiệu chung về rừng cọ.

– Miêu tả rừng cọ.

– Sự gắn bó giữa cuộc sống của người dân sông Thao với rừng cọ.

– Tinh cảm của người sông Thao với rừng cọ.

Xem thêm: Soạn Bài Câu Ghép (Chi Tiết), Soạn Bài Câu Ghép Ngắn Gọn Và Hay Nhất

Trật tự sắp xếp như trên là hợp lí, rành mạch, không thể thay đổi được.

b) Chủ đề của vãn bản : Rừng cọ và sự gắn bó giữa cuộc sống của người dân sông Thao với rừng cọ.

c) Chủ đề ấy được thể hiện trong toàn văn bản từ nhan dề đến các ý triển khai xoay quanh đối tượng rừng cọ : miêu tả các bộ phận của cây cọ, cả rừng cọ; nói về sự gắn bó giữa cuộc sống của người dân với rừng cọ (trong cuộc sống sinh hoạt, lao động; trong cuộc sống tinh thần).

d) Các từ ngữ, các câu tiêu biểu thể hiện chủ dề của văn bàn :

– Rừng cọ, cây cọ, thân cọ, lá cọ, búp cọ, chổi cọ, nón lá cọ, mành cọ, làn cọ, trái cọ,…

– “Chẳng có nơi nào đẹp như sông Thao què tỏi, rừng cọ trập trùng.“, “Cuộc sống quê tôi gắn bó với cây cọ.“

Bài tập 2. Một bạn dự định viết một số ý sau trong bài vãn chứng minh luận điểm “Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc”:

a) Văn chương làm cho những hiểu biết của ta về quê hương đất nước thêm phong phú, sâu sắc. 

a) Văn chương lấy ngôn từ làm phương tiện biểu hiện.

b) Văn chương làm ta thêm tự hào về vẻ đẹp của quê hương đất nước, về truyền thống tốt đẹp của ông cha ta.

c) Văn chương giúp ta yêu cuộc sống, yêu cái đẹp.

d) Văn chương nung nấu trong ta lòng căm thù bọn giặc cướp nước, bọn bán nước và hun đúc ý chí quyết tâm hi sinh để bảo vệ nền độc lập, tự do của Tổ quốc.

Hãy trao đổi theo nhóm xem ý nào sẽ làm cho bài viết lạc đề.

Gợi ý

Các ý (b), (d) và (e) sẽ làm cho bài viết lạc đề. Ý (a) và (c) đều nói về một đặc điểm trong chức năng tác động của văn chương và cùng tập trung biểu hiện chủ đề “Văn chương làm cho tình yêu quê hương đất nước trong ta thêm phong phú và sâu sắc”.

Bài tập 3. Để phăn tích dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật “tôi” trong văn bản Tôi đi học, có bạn dự định triển khai một số ý sau:

a) Cứ mùa thu về, mỗi lần thấy các em nhỏ núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đến trường, lòng lại náo nức, rộn rã, xốn xang.

b) Con dường đến trường trở nên lạ.

c) Mẹ nắm tay dẫn đến trường.

d) Muốn thử cố gắng tự mang sách vở như một cậu học trò thực sự.

e) Sân trường rộng, ngôi trường cao hơn.

g) Sợ hãi, chơ vơ trong hàng người bước vào lớp.

h) Ông đốc và thầy giáo trẻ trìu mến đón tiếp học trò thực sự.

Hãy thảo luận cùng bạn bè để bổ sung, lựa chọn, điều chỉnh lại các từ, các ý cho thật sát với yêu cầu của đề bài.

Gợi ý

– Các ý (c) và (g) không hợp chủ đề “dòng cảm xúc thiết tha, trong trẻo của nhân vật “tôi” trong văn bản “Tôi đi học”.

– Các ý (b) và (e) hợp với chủ đề nhưng cần thay đổi cách diễn đạt. Có thể diễn đạt lại như sau :

+ (b) Cảm thấy con đường đến trường vốn quen thuộc tự nhiên cũng thấy lạ, cảnh vật hình như cũng thay đổi.

+ (e) Cảm thấy ngôi trường vốn qua lại nhiều lần cũng có nhiều biến đổi (sân trường như rộng hơn, ngôi trường như cao hơn).

Xem thêm: Cặp Sao ' Thư Ký Kim – What&#X27S Wrong With Secretary Kim

– Ý (h) cũng phải được diễn đạt lại cho hợp với chủ đề. Chẳng hạn : Cảm thấy gần gũi, thân thương đối với lớp học, thầy giáo và những người bạn mới.