Soạn Bài: Tìm Hiểu Chung Về Phép Lập Luận Giải Thích (Chi Tiết)

Hướng dẫn soạn bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích bài 25, trả lời câu hỏi bài tập trang 69 – 72 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2
1. Kiến thức cần nắm vững2. Soạn bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích2.1. Mục đích và phương pháp giải thích2.2. Luyện tập
Tài liệu hướng dẫn soạn bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích được biên soạn chi tiết giúp em bước đầu nắm được mục đích, tính chất và các yếu tố của phép lập luận giải thích. Từ đó các em sẽ có cơ sở kiến thức cơ bản để chuẩn bị tốt cho bài học tiếp theo về Cách làm bài văn lập luận giải thích (bài 26).

Đang xem: Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích

Với những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi sách giáo khoa dưới đây các em không chỉ soạn bài tốt mà còn nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học này. Cùng tham khảo…

Kiến thức cần nắm vững

Trong đời sống, giải thích là làm cho hiểu rõ những điều chưa biết trong mọi lĩnh vực. Giải thích ttong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ,… cần được giải thích nhằm nâng cao nhận thức, trí tuệ, bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm cho con người.Người ta thường giải thích bằng các các: nêu định nghĩa, kể ra các biểu hiện, so sánh, đối chiếu với các hiện tượng khác, chỉ ra các mặt có lợi, hại, nguyên nhân, hậu quả, cách đề phòng hoặc noi theo,… của hiện tượng hoặc vấn đề được giải thích.Bài văn giải thích phải có mạch lạc, lớp lang, ngôn từ trong sáng, dễ hiểu. Không nên dùng những điều không ai hiểu để giải thích những điều người ta chưa hiểu.Muốn làm được bài giải thích tốt thì cần phải học nhiều, đọc nhiều, vận dụng tổng hợp các thao tác giải thích phù hợp.

Soạn bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích

I. Mục đích và phương pháp giải thích

1 – Trang 69 SGKTrong đời sống, những khi nào người ta cần được giải thích? Hãy nêu một số câu hỏi về nhu cầu giải thích hàng ngày (Ví dụ: Vì sao lại có nguyệt thực? Vì sao nước biển mặn?…). Muốn trả lời những câu hỏi ấy phải có những tri thức khoa học chuẩn xác.Trả lời:Trong đời sống của con người, nhu cầu giải thích của con người là vô cùng phong phú và đa dạng. Những sự vật, những hiện tượng lạ con người chưa hiểu thì nhu cầu giải thích xuất hiện. Chẳng hạn thời xa xưa ông cha ta luôn đặt ra những câu hỏi và cố gắng giải thích chúng trong hoàn cảnh tri thức thời đại hạn chế. Ví dụ: Vì sao có mưa? Tại sao có bão lụt? Tại sao mùa mưa lũ sông Hồng lại diễn ra đều đặn từng năm? Vì sao lại có dịch bệnh? Vì sao chuồn chuồn bay thấp hoặc bay cao ?Trong cuộc sống hằng ngày chúng ta luôn đặt những câu hỏi: Tại sao bạn ấy lại giận mình? Tại sao mình dạo này lại học kém hơn?
Muốn trả lời những câu hỏi “Tại sao?”, ta phải chỉ ra nguyên nhân và lí do quy luật làm nảy sinh hiện tượng đó (Ví dụ: lụt do mưa nhiều); ta phải vạch ra nội dung ý nghĩa của sự vật đó với thế giới con người. (Ví dụ: Đèn là vật để thắp sáng); ta phải chỉ ra loại sự vật mà nó thuộc vào (ví dụ: Con người là động vật biết nói, biết tư duy).Muốn giải thích được thấu đáo thì người ta phải hiểu, phải học và phải có tri thức nhiều mặt.2 – Trang 70 SGKTrong văn nghị luận, người ta thường yêu cầu giải thích các vấn đề tư tưởng, đạo lí lớn nhỏ, các chuẩn mực hành vi của con người (Ví dụ: Thế nào là hạnh phúc? Trung thực là gì? Thế nào là Có chí thì nên?…).

Xem thêm: Fighting Là Gì – Fighting Có Phải Là Cố Lên

Trả lời:Trong văn nghị luận, giải thích là thao tác nhằm làm sáng tỏ nội dung nghĩa một từ, một câu, một khái niệm… Chúng thường tồn tại dưới dạng một tư tưởng, một quan niệm, đánh giá.Muốn vậy, người ta thường sử dụng những lí lẽ, dẫn chứng hay nói cách khác là phải phân tích được nội dung của vấn đề ấy.
3 – Trang 70 SGKĐọc bài văn (trang 70, SGK Ngữ văn 7 tập 2) và trả lời câu hỏi.a) Bài văn giải thích vấn đề gì và giải thích như thế nào?b) Để tìm hiểu phương pháp giải thích, em hãy chọn và ghi ra vở những câu định nghĩa như: Lòng khiêm tốn có thể coi là một bản tính,… Đó có phải là cách giải thích không?c) Theo em, cách liệt kê các biểu hiện của khiêm tốn, cách đối lập người khiêm tốn và kẻ không khiêm tốn có phải là cách giải thích không?d) Việc chỉ ra cái lợi của khiêm tốn, cái hại của không khiêm tốn và nguyên nhân của thói không khiêm tốn có phải là nội dung của giải thích không?Trả lời:a) Bài văn giải thích về khái niệm Lòng khiêm tốnLòng khiêm tốn đã được giải thích thông qua những đoạn văn định nghĩa (có từ là) những đoạn văn chứng minh làm sáng tỏ khái niệm khiêm tốn.Bài văn đã làm sáng tỏ những khía cạnh cụ thể của lòng khiêm tốn thông qua liệt kê các hiểu hiện; đối lập kẻ khiêm tốn và không khiêm tốn. Cuối cùng là “tóm lại” để đánh giá tổng quát.b) Những câu định nghĩa:+ Khiêm tốn là biểu hiện cửa những con người đứng đắn (…)+ Khiêm tốn là tính nhã nhặn.+ Đó là vì cuộc đời là một cuộc đấu tranh bất tận.Đây là một trong những cách giải thích làm cho người ta hiểu sâu hơn những vấn đề còn trừu tượng, chưa rõ, chưa được đào sâu.c) Những biểu hiện liệt kê, đối lập ở bài văn là cách giải thích sinh động, phong phú tạo nên chất lượng cao cho tác phẩm.d) Việc chỉ ra cái lợi, cái hại và nguyên nhân của thói không khiêm tốn chính là nội dung của bài giải thích. Điều này làm cho vấn đề giải thích có ý nghĩa thực tế với người đọc.Vậy giải thích trong văn nghị luận là làm cho người đọc hiểu rõ các tư tưởng, đạo lí, phẩm chất, quan hệ,… cần được giải thích, qua đó nâng cao nhận thức, bồi dưỡng trí tuệ, tình cảm cho con người. Để giải thích một vấn đề nào đó, người ta thường sử dụng cách nêu định nghĩa, liệt kê những biểu hiện, so sánh với các hiện tượng cùng loại khác, chỉ ra cái lợi, cái hại, nguyên nhân, hậu quả, cách phát huy hoặc ngăn ngừa,… Không nên dùng những cái khó hiểu hoặc không ai hiểu để giải thích những điều người ta chưa hiểu, cần hiểu.

II. Soạn bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích phần Luyện tập

Câu hỏi: Đọc bài văn sau và cho biết vấn đề được giải thích và phương pháp giải thích trong bài.LÒNG NHÂN ĐẠOLòng nhân đạo tức là lòng biết thương người. Thế nào là biết thương người và thế nào là lòng nhân đạo ?Hằng ngày chúng ta thường có dịp tiếp xúc với đời sống bên ngoài, trước mắt chúng ta, loài người còn đầy rẫy những cảnh khổ. Từ một ông lão già nua răng long tóc bạc, lẽ ra phải được sống trong sự chăm sóc đùm bọc của con cháu, thế mà ông lão ấy phải sống kiếp đời hành khất sống bằng của bố thí của kẻ qua đường, đến một đứa trẻ thơ, quá bé bỏng mà lại sống bằng cách đi nhặt từng mẩu bánh của người khác ăn dở, thay vì được cha mẹ nuôi nấng, dạy dỗ…Những hình ảnh ấy và thảm trạng ấy khiến cho mọi người xót thương, và tìm cách giúp đỡ. Đó chính là lòng nhân đạo.Con người cần phải phát huy lòng nhân đạo của mình đối với mọi người xung quanh. Thánh Găng-đi có một phương châm: “Chinh phục được mọi người ai cũng cho là khó, nhưng tạo được tình thương, lòng nhân đạo, sự thông cảm giữa con người với con người lại càng khó hơn. Điều kiện duy nhất để tạo sự kính yêu và mến phục đối với quần chúng, tốt nhất là phải làm sao phát huy lòng nhân đạo đến cùng và tột độ vậy”.(Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế)Trả lời: – Giải thích vấn đề “lòng nhân đạo”;- Các ý chính:+ Lòng nhân đạo tức là lòng biết thương người;+ Loài người còn đầy rẫy những cảnh khổ;+ Biết xót thương, tìm cách giúp đỡ những cảnh khổ;+ Phát huy lòng nhân đạo đến cùng và tột độ.- Cách giải thích: kết hợp giữa lí lẽ với dẫn chứng; + Mở bài: Định nghĩa về lòng nhân đạo+ Thân bài: Nêu dẫn chứng, chứng minh biểu hiện của lòng nhân đạo.

Xem thêm: Cách Chuyển Sim Thường Sang V90, Chuyển Đổi Sim Thường Sang V90

+ Kết bài: Kêu gọi mọi người cần phải phát huy lòng nhân đạo đến tột cùng.// Mong rằng nội dung của bài hướng dẫn soạn văn 7 bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích (bài 26 SGK Ngữ văn 7) trên đây sẽ giúp các bạn hiểu và nắm vững các kiến thức quan trọng của bài học. Chúc bạn luôn đạt được những kết quả cao trong học tập.<�ĐỪNG SAO CHÉP> – Bài viết này chúng tôi chia sẻ với mong muốn giúp các bạn tham khảo, góp phần giúp cho bạn có thể để tự soạn bài Tìm hiểu chung về phép lập luận giải thích một cách tốt nhất. “Trong cách học, phải lấy tự học làm cố” – Chỉ khi bạn TỰ LÀM mới giúp bạn HIỂU HƠN VỀ BÀI HỌC và LUÔN ĐẠT ĐƯỢC KẾT QUẢ CAO.Tâm Phương (Tổng hợp)